Światłowodowa sieć sterowania oddymianiem i kontrolą urządzeń przeciwpożarowych.

Data publikacji: 06/2025
No items found.

Pierwsza światłowodowa sieć central sygnalizacji pożarowej w Polsce: Pionierski projekt z 1997 roku

W 1997 roku, po wygranym przetargu na zaprojektowanie i wykonanie systemu sygnalizacji pożarowej (SSP) w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, zdecydowaliśmy się na nowatorskie rozwiązanie – zastosowanie światłowodów do komunikacji między centralami. Decyzja była odważna – w tamtym czasie automatyka pożarowa nie wykorzystywała jeszcze tego typu medium w zamkniętych pętlach. Pałac Kultury i Nauki był w tamtym czasie najwyższym budynkiem w Polsce, obwieszonym licznymi antenami sieci radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych. Silne pola elektromagnetyczne powodowłay zakłócenia, które wpływały nawet na działanie pilotów samochodowych. Dlatego zastosowanie kabla miedzianego do transmisji danych między centralami SSP, których łączna długość pętli dozorowych przekraczała 120 km, wiązało się z ryzykiem niestabilności działania. Światłowód, jako medium odporne na zakłócenia, okazał się idealnym rozwiązaniem.

Byliśmy świadomi, że nikt przed nami nie próbował użyć światłowodu do komunikacji między centralami w zamkniętej pętli. Lata 90 to początki technologii światłowodowej, która była nie tylko kosztowna, ale i skomplikowana w obróbce. Do spawania długich odcinków i wykonania zakończeń używane było mobilne laboratorium firmy LANEX z Lublina, który już wówczas był centrum rozwoju tej technologii.

 

Współpraca z Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpożarowej (obecnie CNBOP-PIB) pozwoliła na przeprowadzenie szczegółowych testów systemu w warunkach rzeczywistych. Wyniki potwierdziły pełną niezawodność komunikacji central po światłowodzie. Tak powstała pierwsza w Polsce światłowodowa sieć central sygnalizacji pożarowej dopuszczona do użytku przeciwpożarowego.

 Badanie komunikacji po światłowodzie przez Jerzego Cieszewskiego (po lewej) pracownika  Zakładu-Laboratorium Sygnalizacji Alarmu Pożaru i Automatyki Pożarniczej CNBOP.

Na możliwość sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi trzeba było poczekać...

Przez lata problemem była odporność światłowodów na działanie wysokich temperatur, kluczowa w kontekście działania systemów w warunkach pożaru. Obecnie dostępne są certyfikowane światłowody ognioodporne, stosowane m.in. w tunelach drogowych, gdzie wymagany jest najwyższy poziom bezpieczeństwa. Ich rosnąca dostępność przekłada się na powszechne wykorzystanie w budynkach użyteczności publicznej, zgodnie z założeniami scenariusza pożarowego. Na zastosowanie komunikacji światłowodowej w tamtym czasie niezbędnym do funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych w trakcie rozwoju pożaru trzeba było trochę poczekać. Brakowało odpowiedniego wykonania kabli światłowodowych cechujących się zwiększoną odpornością na działanie wysokich temperatur.  Stale powiększająca się dostępność tego typu kabli sprawia, że coraz częściej stosowane są w nowo powstających obiektach i budowlach przeznaczonych dla szeroko rozumianej użyteczności publicznej.

 

Brakujące ogniwo – moduł e.CFO

Kluczowym ogniwem nowoczesnej automatyki pożarowej jest centrala sterująca FPM+, dopuszczona do pracy w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła oraz systemach gaszenia. Urządzenie to, działające jako centrala sterująca, obsługuje matryce sterowań, tabele sterowań oraz pełną sygnalizację i logikę związaną z realizacją scenariuszy pożarowych.

Modułowa budowa FPM+ pozwala na integrację różnych systemów – zarówno PSIM, jak i systemów integrujących klasy GEMOS czy CSUP. Dzięki temu możliwa jest skuteczna koordynacja sterowania m.in. klapami pożarowymi, oknami oddymiającymi, kurtynami, wentylatorami, windami czy schodami ruchomymi.

Moduł e.CFO był tylko brakującym elementem do tego aby centrala sterująca FPM+ komunikując się w sieci za pomocą kabla światłowodowego mogła być stosowana w najtrudniejszych warunkach. Moduł opracowany we współpracy z lubelską firmą BITSTREAM (dawnej LANEX), został pomyślnie przetestowany w Państwowym Instytucie Badawczym CNBOP, co potwierdzają uzyskane Krajowe Oceny Techniczne dla centrali FPM+ oraz Świadectwa Dopuszczenia w Ochronie Przeciwpożarowej.

Moduł e.CFO jako konwerter sygnału elektrycznego na światłowodowy stosowany jest w sieci central sterujących FPM+

Po wyposażeniu centrali FPM+ w moduł konwerter e.CFO możliwe stało się budowanie sieci central oddalonych od siebie nawet o kilka lub kilkanaście kilometrów czyli na znacznie dłuższe dystanse niż w przypadku tradycyjnej transmisji opartej o miedziane przewody elektryczne. Jeśli do tego dodać fakt, że centrala FPM+ jest w pełni konfigurowalna, otrzymujemy rozwiązanie idealne do realizacji funkcji sterowań wentylacją pożarową oraz innych funkcji przewidzianych w scenariuszach pożarowych.

Niezbędne dane techniczne oraz pliki biblioteki FPM+ AutoCADTools  są dostępne na stronie Biblioteki /Narzędzia dla projektanta

 

 

Zobacz prezentację modułów centrali sterującej FPM+

 

 

Autor: Norbert Bartkowiak

Założyciel i prezes ela-compil

Autor wielu publikacji z dziedziny technicznych środków ochrony mienia oraz zintegrowanych systemów zarządzania bezpieczeństwem. Współtwórca platfromy FireMATRIX.