Testy systemów SSP i wentylacji pożarowej – co potwierdzają
Pożary
SIUP
Centrala FPM+
System sygnalizacji pożarowej i wentylacja pożarowa to kluczowe elementy bezpieczeństwa w dużych obiektach. Umożliwiają wczesne wykrycie pożaru i skuteczne odprowadzenie dymu, co pozwala na ewakuację i akcję ratowniczą.
W tym artykule pokażemy dlaczego testy są KONIECZNOŚCIĄ.
Sam montaż urządzeń nie wystarczy. Skuteczność działania musi być udowodniona testami, które odpowiadają na różne pytania:
· czy urządzenia są sprawne?
· czy system wykryje pożar wystarczająco wcześnie?
· czy oddymianie działa tak, jak zaprojektowano?
Na czym polega test czujek SSP?
Test czujek to podstawowa procedura kontrolna i serwisowa. Polega na pobudzeniu czujki specjalnym przyrządem (zadymiarka, aerozol testowy, tester czujek termicznych, magnes) i sprawdzeniu, czy:
·czujka reaguje,
·centrala odbiera sygnał,
·system uruchamia zaprogramowane scenariusze pożarowe.
Kiedy należy wykonywać test czujek?
· przy odbiorze nowej instalacji,
· w ramach przeglądów okresowych (wymóg prawny),
· po modernizacjach lub remontach,
· po awariach mających wpływ na stan instalacji,
· podczas ćwiczeń ewakuacyjnych.
Ważne: test czujek potwierdza sprawność sprzętu, ale nie pokazuje, czy system wykryje pożar na czas w realnych warunkach.
Pożary testowe – jak sprawdzają skuteczność instalacji SSP?
Pożary testowe są bardziej zaawansowaną metodą. Polegają na odtworzeniu w kontrolowanych warunkach scenariuszy określonych w normach PN-EN 54-7i ISO/TS 7240-9.
Najczęściej stosuje się dwa wzorcowe pożary:
· TF2 (tlenie się drewna bukowego)– dym o niskiej energii unoszenia, typowy dla „cichej” fazy pożaru,
· TF4 (płomieniowe spalanie pianki PU)– intensywne wynoszenie dymu, symulujące rozwinięty pożar.
Kiedy przeprowadza się pożary testowe?
· w wysokich obiektach (powyżej 12 m),
· w atriach, halach, salach widowiskowych,
· w magazynach wysokiego składowania,
· przy silnej wentylacji lub stratyfikacji dymu(rozwarstwiania się dymu),
· w obiektach ze skomplikowaną geometrią stropu.
Przykład z praktyki
W jednej z hal przemysłowych zespół Instytutu Nodex przeprowadził dwa testy:
· TF2 – dym nie dotarł do czujek z powodu silnych przepływów powietrza. System był sprawny, ale alarm nie został wywołany na czas.
· TF4 – intensywne unoszenie dymu spowodowało szybkie dotarcie do stropu i zadziałanie czujek w wymaganym czasie.
Wnioski: skuteczność instalacji zależy nie tylko od jakości czujek, ale też od transportu dymu w obiekcie. Dzięki testom zoptymalizowano lokalizację punktów próbkowania w systemie zasysającym i poprawiono wykrywanie także w przypadku tzw. „cichych” pożarów tleniących się.
Test z gorącym dymem ITB 493/2015 – co sprawdza w garażach i halach?
Test z gorącym dymem to procedura zupełnie inna niż pożary testowe. Służy przede wszystkim do odbiorów systemów wentylacji pożarowej w garażach i dużych przestrzeniach. Próby dymowe pozwalają na weryfikację przyjętych przez projektanta założeń. Są świetnym sposobem potwierdzenia wniosków z raportu symulacji CFD.
Na czym polega?
· generuje się źródło gorącego dymu o dużej mocy (np. tace z paliwem, palniki – moc kilkuset kW),
· dodaje się dym techniczny dla wizualizacji,
· przepływy rejestruje się za pomocą kamer.
Cel testu gorącym dymem:
· ocenić skuteczność usuwania dymu,
· sprawdzić utrzymanie warstwy wolnej od dymu,
· zweryfikować dopływ powietrza kompensacyjnego,
· potwierdzić zgodność działania systemu oddymiania z projektem.
Takie testy przeprowadza się bez angażowania instalacji sygnalizacji pożarowej (SSP), która na tym etapie inwestycji zwykle nie jest jeszcze gotowa. Zamontowane czujki należy dodatkowo osłonić, ponieważ substancje powstające w trakcie prób mogą powodować ich zanieczyszczenie co może spowodować ich rozkalibrowanie.
Do sterowania urządzeniami oddymiającymi wykorzystuje się centralę sterującą urządzeniami przeciwpożarowymi (CSUP). To właśnie ona –dzięki zaprogramowanej matrycy sterowań – uruchamia wentylatory, klapy i drzwi pożarowe. Wystarczy na wejściu CSUP zasymulować stan alarmu dla testowanej strefy, aby system zadziałał dokładnie tak, jak w realnym scenariuszu pożarowym.
Aspekty formalne i bezpieczeństwo
· Test czujek SSP – obowiązkowy przy odbiorach i przeglądach okresowych, zgodnie z przepisami ochrony przeciwpożarowej.
· Pożary testowe – regulowane przez normy europejskie (PN-EN, ISO), stosowane przy obiektach trudnych technicznie.
· Testy gorącym dymem – opisane w wytycznych ITB 493/2015, przeprowadzane przy odbiorach systemów oddymiania.
Ze względu na ryzyko (temperatura, spaliny, promieniowanie cieplne) testy pożarowe i gorącego dymu powinny wykonywać wyspecjalizowane jednostki, z aparaturą pomiarową i zabezpieczeniem BHP.
Kiedy i który test wybrać? (checklista dla zarządcy)
· Test czujek SSP – zawsze przy odbiorach, w przeglądach okresowych, po modernizacjach i awariach.
· Pożary testowe SSP – w obiektach wysokich, z silną wentylacją, stratyfikacją dymu lub skomplikowaną geometrią stropu.
· Test z gorącym dymem – przy odbiorach systemów wentylacji pożarowej, głównie w garażach i dużych przestrzeniach.
Podsumowanie
· Test czujek SSP mówi: czy sprzęt działa.
· Pożary testowe odpowiadają: czy system zadziała na czas w realnych warunkach.
· Test gorącym dymem pokazuje: czy oddymianie działa zgodnie z projektem.
To trzy różne badania, które się uzupełniają. Zarządca świadomy różnic będzie wiedział, które z nich są konieczne w jego obiekcie, aby mieć pewność, że systemy przeciwpożarowe spełnią swoją rolę w chwili zagrożenia.
Założyciel i prezes Ela-compil
Autor wielu publikacji z dziedziny technicznych środków ochrony mienia oraz zintegrowanych systemów zarządzania bezpieczeństwem. Współtwórca platfromy FireMATRIX.
